Manos Hatzidakis & Nikos Gatsos / Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος

Athanasia / Immortality
words: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Vassilis Lekkas

What are you looking for, Immortality, in front of my balcony
You don’t pay any attention to me, how can my heart bear it
They loved you in the world, kings and poets
And you never gave them even a small sprig of fresh mint

You are cruel, like the blow of Death
But times came which believed deeply in you
Every generation wants you for their own
Beautiful one, whom no one has ever won

What are you looking for, Immortality, in front of my balcony
What strange sacrifice does Life owe to you?
They came, thirsty Croeses*, humbly seeking your favors
and from the spring of your garden you never gave them water

You are cruel, like the blow of Death
But times came which believed deeply in you
Every generation wants you for their own
Beautiful one, whom no one has ever won

(translation: Eva Johanos
*Croesus: ancient king of legendary wealth who reigned (560-546 BC) over Lydia in western Asia Minor)

Αθανασίa
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία Βασίλης Λέκκας

Τι ζητάς αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά
δε μου δίνεις σημασία κι η καρδιά μου πώς βαστά
Σ’ αγαπήσανε στον κόσμο βασιλιάδες, ποιητές
κι ένα κλωναράκι δυόσμο δεν τούς χάρισες ποτές

Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά
Κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
Ομορφονιά, που δεν σε κέρδισε κανείς

Τι ζητάς αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά
ποια παράξενη θυσία η ζωή να σου χρωστά
Ήρθαν διψασμένοι Κροίσοι, ταπεινοί προσκυνητές
κι απ’ του κήπου σου τη βρύση δεν τους πότισες ποτές

Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά
Κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
Ομορφονιά, που δεν σε κέρδισε κανείς

Away on the misty river
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Flery Ntantonaki

Away on the misty river
The night leaned down to bathe;
So too the lovely Belissa
With a kiss she’ll be refreshed.

Up there on the old stone bridge
Sits the night refreshed and cool;
So too the lovely Belissa
In the garden she’ll wait for him there.

Πέρα στο θολό ποτάμι
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Φλέρη Νταντωνάκη

Πέρα στο θολό ποτάμι
έσκυψε η νύχτα να λουστεί.
Έτσι και η όμορφη Μπελίσα
μ’ ένα φιλί θα δροσιστεί.

Πάνω στο πέτρινο γεφύρι
κάθεται η νύχτα δροσερή.
Έτσι και η όμορφη Μπελίσα
στον κήπο θα τον καρτερεί.

The ballad of the houri
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Hatzidakis
First version: Vasilis Lekkas

Sky, no, I’m not going to say yes
Sky, distant friend
how can I accept another embrace’s tenderness
how can I accept, my mother is the Earth
how can I forswear the golden light of life
ah Sky, distant heartache

Every dusk I look at the sky
of blue
an I hear a voice,
a celebratory bell
encouraging me

Every Sunday it tells me to go there
there, there
where strange birds
make their nest
on the sun’s stairway.

Sky, no, I’m not going to say yes
Sky, distant friend
how can I accept another embrace’s tenderness
how can I accept, my mother is the Earth
how can I forswear the golden light of life
ah Sky, distant heartache

Every dusk I look at the sky
of blue
and a crazy voice
like a caress and a threat
calls me to it

Every Sunday it tells me to go there
there, there
it promises me oceans
luminous comets
and everything the mind can imagine

Sky, no, I’m not going to say yes
Sky, distant friend
how can I accept another embrace’s tenderness
how can I accept, my mother is the Earth
how can I forswear the golden light of life
ah Sky, distant heartache

Η Μπαλάντα του Ουρι
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Βασίλης Λέκκας

Ουρανέ, όχι δε θα πω το ναι
ουρανέ, φίλε μακρινέ
πώς να δεχτώ άλλης αγκαλιάς τη στοργή
πώς να δεχτώ, μάνα μου είναι η γη
πώς ν’ αρνηθώ της ζωής το φως το ξανθό
αχ ουρανέ πόνε μακρινέ

Κάθε δειλινό κοιτώ τον ουρανό,
το γαλανό
κι ακούω μια φωνή,
καμπάνα γιορτινή
να με παρακινεί

Κάθε Κυριακή μου λέει να πάω εκεί,
εκεί, εκεί
που χτίζουνε φωλιά
αλλόκοτα πουλιά
στου ήλιου τα σκαλιά

Ουρανέ, όχι δε θα πω το ναι
ουρανέ, φίλε μακρινέ
πώς να δεχτώ άλλης αγκαλιάς τη στοργή
πώς να δεχτώ, μάνα μου είναι η γη
πώς ν’ αρνηθώ της ζωής το φως το ξανθό
αχ ουρανέ πόνε μακρινέ

Κάθε δειλινό κοιτώ τον ουρανό,
το γαλανό
και μια φωνή τρελή
σαν χάδι κι απειλή
κοντά της με καλεί

Κάθε Κυριακή μου λέει να πάω εκεί,
εκεί, εκεί
μου τάζει ωκεανούς
κομήτες φωτεινούς
και ό,τι βάζει ο νους

Ουρανέ, όχι δε θα πω το ναι
ουρανέ, φίλε μακρινέ
πώς να δεχτώ άλλης αγκαλιάς τη στοργή
πώς να δεχτώ, μάνα μου είναι η γη
πώς ν’ αρνηθώ της ζωής το φως το ξανθό
αχ ουρανέ πόνε μακρινέ

The dance of the dogs
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
first performance: Aliki Kayialoglou & Manos Hatzidakis
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Αλίκη Καγιαλόγλου & Μάνος Χατζιδάκις

Πέντε σκύλοι πεινασμένοι μια ζωή βασανισμένοι
μέσα σε βρισιές και γιούχα βάλανε καινούργια ρούχα
και με γιορτινή φορεσιά,
βγήκανε να πάνε βόλτα στου παράδεισου την πόρτα
πίσω απ’ την παλιά εκκλησιά.

Μέσα στην ζωή ποτέ μη ζητάς να βρεις ποιος είναι ο δικαστής,
να περπατάς και πάντα να κοιτάς πού θα πας να κρυφτείς.

Μέσ’ στην ερημιά του κόσμου ένα χέρι γράφει εντός μου:
Κάπου υπάρχει Θεός!

Πέντε πεινασμένοι σκύλοι στου παράδεισου την πύλη
περιμέναν απ’ τους πρώτους για να στήσουν το χορό τους
μα προτού η αυγή χαράξει στου ουρανού την Άγια τάξη,
χωροφύλακες αγγέλοι τους κρέμασαν στο τσιγκέλι.

Μέσα στην ζωή ποτέ μη ζητάς να βρεις ποιος είναι ο δικαστής,
να περπατάς και πάντα να κοιτάς που θα πας να κρυφτείς.

Φίλοι σκύλοι μου μη κλαίτε, μέσ’ την σύμφορα να λέτε:
Κάπου υπάρχει Θεός!

Κάπου… υπάρχει Θεός.

The drunken ship
words: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Manolis Mitsias

Arthur Rimbaud
Tonight I will go into
your black drunken ship
far away to sail on the open seas
in a horrific circle
which the world is not able to understand

Jasmine flowers of an angel
you scattered in the filth
inheritance
for us
and you eternally
in dark crossroads
do battle with Satan

Arthur Rimbaud
the evening is turbid
and the door of paradise closed
a curse and a rage
divide the earth
and hand in hand go the damned

Arthur Rimbaud
I will go into your drunken ship
Arthur Rimbaud
to see which spark was saved and will light

(translation: Eva Johanos)

Το μεθυσμένο καράβι
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Μανώλης Μητσιάς

Αρθούρε Ρεμπώ
απόψε θα μπω
στο μαυρο μεθυσμένο σου καράβι
μακριά ν’ανοιχτώ
σε κυκλο φριχτό
που ο κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει

Αγγέλου γιασεμιά
σκόρπισες μέσα στην βρομιά
κληρονομιά
για μας
κι εσύ παντοτινά
σε σταυροδρόμια σκοτεινά
το σατανά πολεμάς

Αρθούρε Ρεμπώ
το βράδυ θαμπό
και η πόρτα του παράδεισου κλεισμένη
κατάρα κι οργή
μοιράζουν την γη
και χέρι χέρι παν οι κολασμένοι

Αρθούρε Ρεμπώ
θα μπω στο μεθυσμένο σου καράβι
Αρθούρε Ρεμπώ
να δω ποια σπίθα σώθηκε κι ανάβει

Helladographia (Representation of Greece)
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Hatzidakis
First version: Mikis Theodorakis & chorale

During that time, the most thriving branch of Pelasgian oak
was covering three house settlements about the mysterious rock of the Acropolis
however, after the dramatic events of Mesopotamia,
which led to the eviction of the first created ones from
the valley of the Tiger (Tigris river)
and caused confusion within the mental constitution of human beings,
the house-settlements of Athens began to increase unreasonably.
The existing result was the expansion of the city by leaps and bounds and
the creation of the so-called townsman, who according to the ancient-struck historians
achieved great things and was cloaked with the glamour of eternity.

Bishops and chieftains
conquerors and victorious army commanders
revolutionists and bourgeois
history’s customers.

However, the ancient Gods, in their solicitude for the rest of the Pelasgian tribes,
decided on the gradual collapse of Athens as head city
and the exoneration of Hellenism, as an ethnic whole, anymore,
from the danger of centralization. During the next
long aeons
adequate efforts were shot forth for the revival of the old city-folk,
nonetheless these turned out to be unproductive. Fortunately indeed, because during the latest and hardest ordeal of the nation,
the “de novo” sovereignty of Athens, would weaken
the
mountaintops and
the valleys of the Pelasgian earth,
which formed the final physiognomy of the tribe
and preceded
through an ever-shining light, the foggy horizons of
apprehensive humankind

At Souli and at Alamana
we generated light from calamity
will they remember us on the off chance, mother,
at times?

Futile hope. none of them remembered having lived eternally,
none of them comprehended within their real dimensions.
and Athens,
once it was established as the capital of a “newly-built” state,
they began to
prepare for the “de novo” absorption of the nation’s vitality.
Nevertheless, the ancestral heritage had not been entirely wasted and
the succeeding brothers of little Hormopoulos,
originating from the mountains of Epirus
and from all the narrow passes of the immortal homeland,
sailed across the
Aherousian (lake) of their fate with the serenity of martyrdom and sacrifice.
And the barbaric nations wondered and particularly tittered –
exactly the same as did
Athens.

Strike wrath’s bell, prophets
at Kessariani
For Distomites to come tonight
For the Kalavritini to come also
with tearing and despair
for their lost sacrifice.

Is it possibly true then, that their sacrifice ended up to have been in vain?
No one is able to declare with certainty and no one is able to
anticipate the future because the human (hi)story is
one
of continuous retrogression. However, with the constant voluminous
hypertrophy of
Attiki perspectives give the impression of darkness. The ancient
Gods do not
exist anymore so as to give the solution and thus, sooner or
later,
Athens will gather to her bosom and will
eliminate for ever
the Hellenic virtue, as Cronus in the farthermost
past
devoured his very own offsprings or, as Helios (the sun) in the farthermost
future will
gather in its embrace its planets and gulp them down!
So be it! and for ever and ever, amen.

When will these lands blossom?
When will new human beings come
to escort stupidity
to its resting place?

Ελλαδογραφία
στίχοι- Νίκος Γκάτσος
μουσική- Μάνος Χατζηδάκις
ερμηνεία- Μίκης Θεοδωράκης & χορωδεία

Τω καιρώ εκείνο ο ακμαιότερος κλάδος της πελασγικής δρυός
εκάλυπτε τρεις οικισμούς πέριξ του μυστηριώδους Βράχου της Ακροπόλεως.
Αλλά μετά τα δραματικά γεγονότα της Μεσοποταμίας, τα οποία οδήγησαν
εις την έξωσιν των πρωτοπλάστων εκ της κοιλάδος του Τίγρεως και
προεκάλεσαν σύγχυσιν εις τας φρένας των ανθρώπων, οι οικισμοί
των Αθηνών ήρχισαν να πληθύνονται παραλόγως.
Αποτέλεσμα υπήρξεν η αλματώδης επέκτασις της πόλεως και η δημιουργία
του λεγομένου άστεως, το οποίο κατά τους αρχαιοπλήκτους ιστορικούς
εμεγαλούργησε και περιεβλήθη την αίγλην της αιωνιότητος.

Επίσκοποι και προεστοί
κατακτητές και στρατηλάτες
επαναστάτες και αστοί
της ιστορίας οι πελάτες.

Αλλά οι αρχαίοι Θεοί, εν τη μερίμνη των δια τα υπόλοιπα πελασγικά
φύλα, απεφάσισαν την βαθμιαία κατάρρευσιν των Αθηνών ως ηγέτιδος
πόλεως και την απαλλαγήν του Ελληνισμού, ως εθνικού πλέον συνόλου,
εκ των κινδύνων του συγκεντρωτισμού. Κατά τους επόμενους μακρούς αιώνας
κατεβλήθησαν αρκεταί προσπάθειαι δια την αναβίωσιν του παλαιού άστεως,
αλλ’ αύται απέβησαν άκαρποι. Ευτυχώς δε, διότι κατά την νεωτέραν και σκληροτέραν δοκιμασίαν
του γένους, η εκ νέου κυριαρχία των Αθηνών θα απεδυνάμωνε τας
κορυφάς και τας πεδιάδας της πελασγικής γης,
αι οποίαι διεμόρφωσαν την οριστικήν φυσιογνωμίαν της φυλής και κατηύγασαν
δι’ ανεσπέρου φωτός τους ομιχλώδεις ορίζοντας της
περιδεούς ανθρωπότητος.

Στο Σούλι και στην Αλαμάνα
κάναμε φως τη συμφορά
θα μας θυμούνται τάχα μάνα
καμμιά φορά;

Ματαία ελπίς. Ουδείς τους ενεθυμήθη ως ζώσας αιωνιότητας,
ουδείς τους κατενόησεν εις τας πραγματικάς των διαστάσεις. Και αι
Αθήναι, καταστάσαι πρωτεύουσα νεοπαγούς κράτους, ήρχισαν να
προετοιμάζονται δια την εκ νέου απορρόφησιν της ικμάδος του έθνους.
Αλλά η προγονική κληρονομία δεν είχεν εξ ολοκλήρου σπαταληθή και
οι μεταγενέστεροι αδελφοί του μικρού Χορμόπουλου, εκ των Ηπειρωτικών
ορέων και εξ όλων των στενωπών της αθανάτου πατρίδος, διέπλευσαν την
Αχερουσίαν της μοίρας των με την γαλήνην του μαρτυρίου και της θυσίας.
Και τα βαρβαρικά έθνη ηπόρησαν και κατ’ ιδίαν εκάγχασαν- ακριβώς όπως
αι Αθήναι.

Χτυπάτε της οργής προφήτες
καμπάνα στην Καισιαριανή
νά ‘ρθουν απόψε οι Διστομίτες
νά ‘ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί
με σπαραγμό κι απελπισία
για τη χαμένη τους θυσία.

Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω;
Ουδείς δύναται να αποφανθή μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να
προεξοφλήση το μέλλον διότι η ιστορία των ανθρώπων είμαι μία
συνεχής παλινδρόμησις. Αλλά με την διαρκώς ογκούμενην υπερτροφίαν της
Αττικής αι προοπτικαί διαγράφονται σκοτειναί. Οι αρχαίοι Θεοί δεν
υπάρχουν πλέον δια να δώσουν την λύσιν, και ούτω, θάττον η βράδιον,
αι Αθήναι θα συγκεντρώσουν εις τους κόλπους των και θα εξαφανίσουν δια
παντός την Ελληνικήν αρετήν, ως ο Κρόνος εις το απώτατον παρελθόν
κατέτρωγε τα ίδια αυτού τέκνα ή ως ο Ήλιος εις το απώτατον μέλλον θα
συγκεντρώσει εις τας αγκάλας του τους πλανήτας του
και θα καταβροχθίσει αυτούς!
Γένοιτο! και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.

Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα ‘ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε την βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;

The Holy Virgin of Patission
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Yianna Katsayiorgi
Η Παναγία των Πατησίων
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Γιάννα Κατσαγιώργη

Τη μέρα που γεννήθηκα
με πήρανε τρεις γύφτοι
και στράτα στράτα με έφεραν
εδώ στον Ποδονίφτη

Τα σπίτια τότε φτωχικά
ξεσκέπαστο το ρέμα
το γάλα ήταν όνειρο
και παραμύθι η κρέμα

Μα εμένα μού `δωσε η ζωή λαχταριστές καμπύλες
που για τους άντρες άνοιγαν των ουρανών τις πύλες
και μού `λεγαν στενάζοντας καθώς με παίρναν πρέφα
“Εσύ κερδίζεις μάνα μου και κύπελλο Ουέφα”

Απ’ αριθμούς και γράμματα
δε σκάμπαζα ούτε λέξη
κι ένα παιδί της γειτονιάς
πού `χα μαζί του μπλέξει

Έπαιζε με ένα ακκορντεόν
σε μια μικρή ορχήστρα
και με το ζόρι μ’ έβαλε
να γίνω τραγουδίστρα

Βγήκα στο πάλκο μια βραδιά κι ω θαύμα των θαυμάτων
πάψαν των σκύλων οι φωνές κι οι τσαχπινιές των γάτων
και μού `λεγαν οι φίλοι μου, παιδιά του εργοταξίου
“εσύ μασάς τη Μοσχολιού και τρως την Αλεξίου”

Με τον καιρό βαρέθηκα
τον ακορντεονίστα
τα λόγια του μου φέρνανε
και κούραση και νύστα

Έτσι λοιπόν παντρεύτηκα
κάποιον συνταξιούχο
κι είχα σπιτάκι καθαρό
σιδερωμένο ρούχο

Κι έμαθα σαν λησμόνησα του τραγουδιού τα φάλτσα
να φτιάχνω φίνο μουσακά και μακαρόνια σάλτσα
κι όλοι μου λέγαν σε γιορτές, σε γάμους, σε βαφτίσια
“εσύ θα γίνεις Παναγιά μια μέρα στα Πατήσια”.

The horse of Omer Vrioni
lyrics: Nios Gatsos
music: Manos Hatzidakis (from the Irrational)
vocals: Dionysis Savvopoulos & Melina Mercouri
Το άλογο του Ομέρ Βρυώνη
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Φωνητικά: Μελίνα Μερκούρη

Τ΄ άλογο τ΄ άλογο Ομέρ Βρυώνη
δες το κορίτσι μου πόσο κρυώνει
έλα ν΄ ανέβουμε κι απόψε στ΄ άστρα
για να της φέρουμε χρυσή θερμάστρα.

Τ΄ άλογο τ΄ άλογο Ομέρ Βρυώνη
φέρ΄ το τσεκούρι μου και το πριόνι
και πάμε γρήγορα να κόψω ξύλα
γιατί έχει σύγκρυο κι ανατριχίλα.

Τ΄ άλογο τ΄ άλογο Ομέρ Βρυώνη
τούτο το σύννεφο μ΄ εξαγριώνει
και το κορίτσι μου προσμένει πάντα
μ΄ ένα θερμόμετρο που λέει σαράντα.

John the murderer
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
first performance: Manolis Mitsias

John the murderer, son of a woman from Patras
and a man from Mesolongi
the day before yesterday, on Sunday, after being in prison
he came by the house

We brought out sweets for him, we brought out mint for him
but about the murder, we said nothing (x2)

Only Frosi, with a blue tear like the sea
in her great eyes
mutely kissed his costly hands
and went out of the room

No one could bear her pain
And not one of her relatives found a word to say (x2)

And John the murderer, at the edge of the corner
with the thorn of sorrow
remembered again faraway moons and the dream which had been lost

(translation: Eva Johanos)

Ο Γιάννης ο φονιάς
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Μανώλης Μητσιάς

Ο Γιάννης ο φονιάς, παιδί μιας πατρινιάς
κι ενός μεσολογγίτη
Προχτές την Κυριακή μετά απ’ τη φυλακή
επέρασ’ απ’ το σπίτι

Του βγάλαμε γλυκό, τού βγάλαμε και μέντα | 2x
μα για το φονικό δεν είπαμε κουβέντα | 2x

Μονάχα το Φροσί με δάκρυ θαλασσί
στα μάτια τα μεγάλα
Τού φίλησε βουβά τα χέρια τ’ ακριβά
και βγήκε από τη σάλα

Δεν μπόρεσε κανείς τον πόνο της ν’ αντέξει | 2x
Κι ούτε ένας συγγενής να πει δεν βρήκε λέξη | 2x

Κι ο Γιάννης ο φονιάς στην άκρη της γωνιάς
με του καημού τ’ αγκάθι
Θυμήθηκε ξανά φεγγάρια μακρινά και τ’ όνειρο που εχάθη

Kemal
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Ηatzidakis
vocals: Marios Frangoulis

Hark to the story of Kemal
a young prince of the East
descendant of Sinbad the Sailor
who thought he could change the world.
But bitter is the will of Allah
and dark the souls of men.

In the lands of the East once upon a time
the purse was empty and the water stale.
In Mosul and Bushehr on the old coconut tree
the children of the desert now cry bitter tears.

And a young man of an old and royal line
hears the lament and grows near.
the Bedouins look at him sadly
and he gives them an oath in Allah’s name, that times will change.

When the lords heard of the lad’s fearlessness
they set out with wolf’s teeth and lion’s skin
from Tigris to Euphrates, from the earth to the heavens
they hunt for the deserter, to capture him alive.

The horde descends upon him like rabid dogs
and takes him to the Caliph to place the noose on his neck
black honey and black milk he drank that morning
before he breathed his last on the gallows.

The Prophet awaits before the Gates of Heaven
with two elderly camels and a red horse.
They now go hand in hand and it’s cloudy
but the star of Damascus kept them company.

In a month and a year they see Allah before them
and from his high throne he says to the simple Sinbad:
“my defeated wise guy, times do not change,
the world always moves on by fire and blades”

Goodnight Kemal, this world will never change.
Goodnight…

Κεμάλ
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία- Μάριος Φραγκούλης

Ακούστε την ιστορία του Κεμάλ
ενός νεαρού πρίγκηπα,της ανατολής
απόγονου του Σεβάχ του θαλασσινού,
που νόμισε ότι μπορέι να αλλάξει τον κόσμο.
αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ
και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων.

Στης Ανατολής τα μέρη μια φορά και ένα καιρό
ήταν άδειο το κεμέρι, μουχλιασμένο το νερό
στη Μοσσούλη, τη Βασσόρα, στην παλιά τη χουρμαδιά
πικραμένα κλαίνε τώρα της ερήμου τα παιδιά.

Κι ενας νέος από σόι και γενιά βασιλική
αγροικάει το μοιρολόι και τραβάει κατά εκεί.
τον κοιτάν οι Βεδουίνοι με ματιά λυπητερή
κι όρκο στον Αλλάχ τους δίνει, πως θ’ αλλάξουν οι καιροί.

Σαν ακούσαν οι αρχόντοι του παιδιού την αφοβιά
ξεκινάν με λύκου δόντι και με λιονταριού προβιά
απ’ τον Τίγρη στον Ευφράτη, απ’ τη γη στον ουρανό
κυνηγάν τον αποστάτη να τον πιάσουν ζωντανό.

Πέφτουν πάνω του τα στίφη, σαν ακράτητα σκυλιά
και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει την θηλειά
μαύρο μέλι μαύρο γάλα ήπιε εκείνο το πρωί
πριν αφήσει στην κρεμάλα τη στερνή του την πνοή.

Με δύο γέρικες καμήλες μ’ ένα κόκκινο φαρί
στου παράδεισου τις πύλες ο προφήτης καρτερεί.
πάνε τώρα χέρι χέρι κι είναι γύρω συννεφιά
μα της Δαμασκού τ’ αστέρι τους κρατούσε συντροφιά.

Σ’ ένα μήνα σ’ ένα χρόνο βλέπουν μπρός τους τον Αλλάχ
που από τον ψηλό του θρόνο λέει στον άμυαλο Σεβάχ:
«νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»

Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ
Καληνύχτα…

Little Rallou
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Ηatzidakis
song cycle: The neighborhoods of the moon
vocals: Flery Ntantonaki

Forty palikaria* on the shore of the sea
gambled at dice, gambled for little Rallou
East and west, of the world and everyone in it
they are asking who will win the beauty.

Short is the summer, vast is time,
however nobody does know
who will be the lucky one.
Forty palikaria on the shore of the sea
gambled at dice, gambled for little Rallou

Forty lion-hearted palikari
threw the dice one crazy night.
The jealous moon sends from the mountains
the dread horseman who rules us all.

And Charon (Death), like a snake, snatched the girl off
on a journey without return, to the sunless cave.
Forty palikaria on the shore of the sea
lost at dice, they lost little Rallou

(*palikaria- brave young men)

Η Μικρή Ραλλού
Μουσική: Μανος Χατζιδάκις
Ποίηση: Νίκος Γκάτσος
Κύκλος: Οι γειτονιές του Φεγγαριού
ερμηνεία- Φλέρυ Νταντονάκι

Σαράντα παλικάρια στην άκρη του γιαλού
επαίξανε στα ζάρια τη μικρή Ραλλού
σ’ ανατολή σε δύση σε κόσμο και ντουνιά
ρωτάν ποιος θα κερδίσει την ομορφονιά

Μικρό το καλοκαίρι μεγάλος ο καιρός
κανείς όμως δεν ξέρει ποιος θα ‘ναι ο τυχερός
σαράντα παλικάρια στην άκρη του γιαλού
επαίξανε στα ζάρια τη μικρή Ραλλού

Σαράντα παλικάρια με λιονταριού καρδιά
ερίξανε στα ζάρια μια τρελή βραδιά
ζηλεύει το φεγγάρι και στέλνει απ’ τα βουνά
το μαύρο καβαλάρη που μας κυβερνά

Κι ο χάροντας σαν φίδι τραβάει την κοπελιά
σ’ αγύριστο ταξίδι σ’ ανήλιαγη σπηλιά
σαράντα παλικάρια στην άκρη του γιαλού
εχάσανε στα ζάρια τη μικρή Ραλλού

Look me in the eyes
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Fotis Milios
Κοίτα με στα μάτια
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Φώτης Μήλιος

Κοίτα με στα μάτια κι έλα πιο κοντά
άγια μου καρδιά κι αγαπημένη
άκουσα κι απόψε πόρτα να χτυπά
πέτρες θα κυλάν οι πεθαμένοι.

Πώς να το ξεχάσω κείνο το παιδί
στο περιβολάκι τ’ Αϊ-Νικόλα;
Έπινε τον ήλιο σα χλωρό κλαδί
πριν το θυμηθούν τα πολυβόλα.

Κοίτα με στα μάτια και με το σουγιά
πάρε από τη φλέβα μου μελάνι
γράψε τ’ όνομά του στην αστροφεγγιά
χέρι φονικό να μην το φτάνει.

Πού είσαι Πέτρο; Πού είσαι Γιάννη;
Στου κάτω κόσμου το σιντριβάνι.
Νεράκι πίνω να λησμονήσω.
Γύρισε πίσω! Γύρισε πίσω!

The moon is waning
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Nena Venetsanou
Μικραίνει το φεγγάρι
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία- Νένα Βενετσάνου

Μικραίνει το φεγγάρι σαν ζωντανό σφουγγάρι
και πέτρινος λωτός φεύγει και χάνεται ο καιρός,
βαρύς καιρός, δριμύς καιρός πικρός,
σαν ζαρκάδι μες στον Άδη.

Στο βλέμμα σου το γκρίζο
το σώμα μου κερδίζω και χάνω την ψυχή·
ποτέ δεν είδα στην καταιγίδα μια πράσινη βροχή.

Μικραίνει το φεγγάρι
σα ζωντανό σφουγγάρι
μέσα του κλείνει
ό,τι έχει μείνει απ’ την αγάπη μας.

Peribanou
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Hatzidakis
vocals: Aliki Kagiologlou

Peribanou the children called her, Peribanou
and she was fifteen years old
She wrote her name on the sky’s looking-glass
with the wing of a drowned seagull

But life’s passionate wave
swept boats and oars
and in the great, uncaring world
who is left to remember her?

Peribanou I called her too, Peribanou
never mind that no-one ever heard me
She looked like a seashell at the bottom of the morning star
before my heart turned to stone

But life’s passionate wave…

Περιμπανού
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία- Αλίκη Καγιολόγλου

Περιμπανού τη λέγαν τα παιδιά, Περιμπανού
κι ήτανε δεκαπέντε χρονών
Έγραφε τ’ όνομά της στον καθρέφτη τ’ ουρανού
μ’ ενός πνιγμένου γλάρου φτερό

Μα της ζωής το κύμα το παράφορο
σάρωσε βάρκες και κουπιά
Και στο μεγάλο κόσμο τον αδιάφορο
ποιος τη θυμάται τώρα πια

Περιμπανού την έλεγα κι εγώ, Περιμπανού
κι ας μη με είχε ακούσει κανείς
Έμοιαζε με κοχύλι στο βυθό του αυγερινού
προτού καρδιά μου πέτρα γενείς

Μα της ζωής το κύμα…

The star of the north
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Hatzidakis
First version: Lakis Pappas

The star of the north
will bring clear skies
but before its sail appears from out of the sea
I will become wave and fire
to embrace you foreign lands

And you my faraway lost homeland
you will become a caress and a wound
as if the day is dawning in another earth
Now I am flying for the carnival of life
Now I am flying for the celebration of my joy

My old moons
my new birds
chase the sun and the day from the mountain
so you can see me pass
like a flash of lightning in the sky

(translation: Eva Johanos)

Τ’ αστέρι του βοριά
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Λάκης Παππάς

Τ’ αστέρι του βοριά
θα φέρει η ξαστεριά
μα πριν φανεί μέσα από το πέλαγο πανί
θα γίνω κύμα και φωτιά
να σ’ αγκαλιάσω ξενιτιά

Κι εσύ χαμένη μου Πατρίδα μακρινή
θα γίνεις χάδι και πληγή
σαν ξημερώσει σ’ άλλη γη

Τώρα πετώ για της ζωής το πανηγύρι,
Τώρα πετώ για της χαράς μου τη γιορτή

Φεγγάρια μου παλιά
καινούρια μου πουλιά
διώχτε τον ήλιο και τη μέρα απ’ το βουνό
για να με δείτε να περνώ
σαν αστραπή στον ουρανό.

The star of the north
Lyrics: Nikos Gatsos
Music: Manos Hatzidakis
vocals: Zoe Fytousi
Τ’ αστέρι του βοριά
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία: Ζωή Φυτούση

Swallow in a cage (Where are they taking the boy?)
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Eleni Vitali

Where are they taking the boy, swallow in a cage
Where are they taking the boy and no one has seen him
Where are they taking the brave young man every night in the moonlight
Where are they taking him, what are they saying to him
and his brothers are mourning him

In the mirror of my soul a shadow started to fall
it is the same, the fate which brings me and the fate which takes me

They watch me every dawn and their eyes are a wound
They watch me every dawn and their words are a cry
They watch me, they watch me and they are wearing their black clothes
and one stands over there and he is holding a thunderbolt

In the mirror of my soul a shadow started to fall
it is the same, the fate which brings me and the fate which takes me

Where are they taking the boy, swallow in a cage
Where are they taking the boy and no one has seen him

(translation: Eva Johanos)

Χελιδόνι σε κλουβί ( Πού το πάνε το παιδί )
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνείεα: Ελένη Βιτάλη

Πού το πάνε το παιδί χελιδόνι σε κλουβί
πού το πάνε το παιδί και κανείς δεν το ‘χει δει
πού το παν το παλληκάρι κάθε νύχτα με φεγγάρι
πού το πάνε τι του λένε και τ’ αδέρφια του το κλαίνε

Στης ψυχής μου τον καθρέφτη ίσκιος άρχισε να πέφτει
ίδια η μοίρα που με φέρνει ίδια η μοίρα που με παίρνει

Με κοιτάνε κάθε αυγή και τα μάτια τους πληγή
με κοιτάνε κάθε αυγή και τα λόγια τους κραυγή
με κοιτάνε με κοιτάνε και τα μαύρα τους φοράνε
κι ένας παραπέρα στέκει και κρατάει αστροπελέκι

Στης ψυχής μου τον καθρέφτη ίσκιος άρχισε να πέφτει
ίδια η μοίρα που με φέρνει ίδια η μοίρα που με παίρνει

Πού το πάνε το παιδί χελιδόνι σε κλουβί
πού το πάνε το παιδί και κανείς δεν το ‘χει δει

Cundu Luna Vini (When the moon comes out)
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
vocals: Vassilis Lekkas & Despina Drakaki

Whatever happens
whatever fortune brings
cundu luna vini
the Vlachs* sing.
Friends in peace
companions in battle
cundu luna vini
the Vlachs sing.

Cundu luna vini
and let happen what will.

The Bedouins cry
the fellahis** sigh
and in Palestine
they burn alone.
Shattered pieces, the moon
on the great ridge
cundu luna vini
the Vlachs sing.

Light and kindness
my son, it doesn’t exist
they throw into the oven
even the patriarch.
The lilies have blackened
the stones have broken
cundu luna vini
the Vlachs sing.

Cundu luna vini
and let happen what will.

(translation: Eva Johanos
Vlachs: ethnic minority in eastern Serbia, related to Romanians
fellah- Egyptian peasant)

Cundu Luna Vini ( Όταν βγαίνει το φεγγάρι )
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
ερμηνεία Βασίλης Λέκκας & Δέσποινα Δρακάκη

Ό,τι και να γίνει
ό,τι και να λάχει
κούντου λούνα βίνι
τραγουδάν οι βλάχοι.
Φίλοι στην ειρήνη
σύντροφοι στη μάχη
κούντου λούνα βίνι
τραγουδάν οι βλάχοι.

Κούντου λούνα βίνι
κι ό,τι θέλει ας γίνει.

Κλαιν οι βεδουΐνοι
σκούζουν οι φελλάχοι
και στην Παλαιστίνη
καίγονται μονάχοι.
Θρύψαλο η σελήνη
στη μεγάλη ράχη
κούντου λούνα βίνι
τραγουδάν οι βλάχοι.

Κούντου λούνα βίνι
κι ό,τι θέλει ας γίνει.

Φως και καλωσύνη
γιε μου δεν υπάρχει
ρίχνουν στο καμίνι
και τον Πατριάρχη.
Μαύρισαν οι κρίνοι
ράγισαν οι βράχοι
κούντου λούνα βίνι
τραγουδάν οι βλάχοι.

Κούντου λούνα βίνι
κι ό,τι θέλει ας γίνει.

see also / να δείτε επίσης

Lena Platonos [composer] / Λένα Πλάτωνος

Paper moon

Katerina Fotinaki [singer-songwriter] / Κατερίνα Φωτεινάκη

Lullaby

Angelique Ionatos [singer-songwriter] / Αγγελική Ιωννάτου

Persephone’s nightmare

Grigoris Bithikotsis [male vocalist] / Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Ivory ship

Marios Frangoulis [male vocalist] / Μάριος Φραγκούλης

Once upon a time

Vassilis Gisdakis [male vocalist] / Βασίλης Γισδάκης

The journey

Vassilis Lekkas [male vocalist] / Βασίλης Λέκκας

Come to me
My motherland, Greece

Ilias Lioungos [male vocalist] / Ηλίας Λιούγκος

An all-saintly one
Gone is the time

Fotis Milios [male vocalist] / Φώτης Μήλιος

For you the one I love

Manolis Mitsias [male vocalist] / Μανώλης Μητσιάς

The days are wicked
I love a goldfinch

Yiorgos Ntalaras [male vocalist] / Γιώργος Νταλάρας

There are children on Sirius

Yiannis Poulopoulos [male vocalist] / Γιάννης Πουλόπουλος

The star of the north

Dimitris Psarianos [male vocalist] / Δημήτρης Ψαριανός

If you remember my dream

Yiorgos Romanos [male vocalist] / Γιώργος Ρωμανός

Fairy
A sensitive thief

Arletta [female vocalist] / Αρλέτα

Now as you are going abroad
You were a child like Christ

Maria Farantouri [female vocalist] / Μαρία Φαραντούρη

The greater wideness of the skies
He was the face of May
(from the poem Amorgos)
Persephone’s nightmare

Dimitra Galani [female vocalist] / Δήμητρα Γαλάνη

Hasapiko 40
The bitterness today
In the memory of the sea
White dove

Aliki Kayaloglou [female vocalist] / Αλίκη Καγιαλόγλου

Kemal
May I be your world

Nana Mouskouri [female vocalist] / Νανά Μούσχουρη

Athens
Now as you are going abroad
Talk to me

Flery Ntantonaki [female vocalist] / Φλέρυ Νταντωνάκη

John the murderer
Over there in the cloudy stream

Ellie Paspala [female vocalist] / Έλλη Πασπαλά

Once upon a time

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>