Our Big Circus / Το Μεγάλο μας Τσίρκο

On the 22nd of June, 1973, Jenny (Tzeni) Karezi and Kostas Kazakos opened “Our Big Circus”, by Iakovo Kampaneli, at the Theater “Athenaion”. In the work, in satirical and dramatic numbers and songs became a review of the history of Greece, from the Turkish occupation, Othona and the rest of the governors of independent Greece to the destruction of Asia Minor, the war of ’40 and the– then– today… [in 1973, Greece was ruled by the junta of the Generals, a military dictatorship]. The music of the piece was composed by Stavros Xarhakos and the songs were rendered by Nikos Xylouris and the members of the ensemble. The set design was by Evgenios Spatharis and in the theater group the leading roles were played by Dionysus Papayiannopoulos, Stellios Konstantopoulos, Nikos Kouros, Timos Perlengas and Christos Kalavrouzos.
“Our Big Circus” had a strong resonance with the Athenian public, and due to the big turn-out of spectators the shows at the “Athenaion” were later known as the “largest coming-together– until the [major anti-junta events at the] Polytechnic University– of gatherings of political protest.” Soon the censors of the junta understood that the piece was not a simple comedy but crossed over into the realm of anti-dictatorial messages and- “αποφασίζωμεν και διατάσσωμεν” [they decided and ordered]- they stopped the shows. The protagonists of the piece were arrested and Tzeni Karezi was imprisoned for three months. The show was produced again after the fall of the junta, in Athens and in the countryside, and again it met with huge success.
Στις 22 Ιουνίου του 1973, η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος ανεβάζουν στο θέατρο “Αθήναιον” το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη “Το Μεγάλο μας Τσίρκο”. Στο έργο, μέσα από σατιρικά και δραματικά νούμερα και τραγούδια γινόταν μια αναδρομή στην ιστορία της Ελλάδας από την Τουρκοκρατία, τον Όθωνα και τους υπόλοιπους κυβερνήτες της ανεξάρτητης Ελλάδας ως την Μικρασιατική καταστροφή, τον πόλεμο του ’40 και το –τότε– σήμερα… Η μουσική του έργου ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου και τα τραγούδια της παράστασης απέδιδαν ο Νίκος Ξυλούρης και τα μέλη του θιάσου. Τα σκηνικά της παράστασης ήταν του Ευγένιου Σπαθάρη και στο θίασο πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Στέλιος Κωνσταντόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος.
Το “μεγάλο μας τσίρκο” είχε μεγάλη απήχηση στο αθηναϊκό κοινό, και λόγω της μεγάλης προσέλευσης των θεατών οι παραστάσεις στο “Αθήναιον” χαρακτηρίστηκαν εκ των υστέρων ως οι ” μαζικότερες — μέχρι το Πολυτεχνείο — πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας”. Σύντομα οι λογοκριτές της χούντας κατάλαβαν ότι το έργο δεν ήταν μια απλή κωμωδία αλλά περνούσε στον κόσμο αντιδικτατορικά μηνύματα και-αποφασίζωμεν και διατάσσωμεν- σταμάτησαν τις παραστάσεις. Οι πρωταγωνιστές του έργου συνελήφθησαν και η Τζένη Καρέζη κλείστηκε στη φυλακή για τρεις μήνες.. Το έργο ανεβαίνει ξανά από τον ίδιο θίασο μετά την πτώση της χούντας σε Αθήνα και επαρχία και γνωρίζει και πάλι τεράστια επιτυχία.

OUR BIG CIRCUS «ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ» ανέβηκε στις 22 Ιουνίου του 1973 στο θέατρο «Αθήναιον». H Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος αποφάσισαν να ανεβάσουν ένα αλληγορικό έργο που θα διηγιόταν την ιστορία και τις ταλαιπωρίες του ελληνικού κράτους από τον ερχομό του Όθωνα το 1833 μέχρι την Κατοχή(στη δεύτερη παράσταση έφτανε μέχρι και την εξέγερση του Πολυτεχνείου), με σκοπό να παραπλανήσουν τη λογοκρισία της Χούντας , κατορθώνοντας ωστόσο να περάσουν μηνύματα αφύπνισης στον ήδη αγανακτισμένο ελληνικό λαό. Είπαν την ιδέα τους στον Καμπανέλλη, εκείνος άρχισε να γράφει. Η μουσική επένδυση ανατέθηκε στον Σταύρο Ξαρχάκο, ο οποίος είχε την έμπνευση να ζητήσει από τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη να παίξει το ρόλο του τραγουδιστή — τελάλη. Την σκηνοθεσία ανέλαβε ο Κώστας Καζάκος. Τα σκηνικά της παράστασης ήταν του Ευγένιου Σπαθάρη και στο θίασο πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Σπύρος Κωνσταντόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος. Η παράσταση ήταν μια μεγάλη εισπρακτική επιτυχία ( περίπου 400.000 εισιτήρια ) αλλά συγχρόνως στάθηκε και μία βασική αφορμή επανάστασης. Συνθήματα όπως «ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ — ΟΡΓΗ ΘΕΟΥ» , γνωστά από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, είχαν πρωτοεμφανιστεί στην παράσταση. Η Καρέζη πέρασε ένα μήνα στα κρατητήρια της Ασφάλειας με αποτέλεσμα να διακοπούν οι παραστάσεις από τα μέσα Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου του 1973 και να ξαναρχίσουν μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, με παρουσία αστυνομικών . Ο Καζάκος καλέστηκε κι ο ίδιος από τη Χούντα και φυλακίστηκε . Ερμηνευτής, συνθέτης και μουσικοί δέχονταν σχεδόν καθημερινά τις «επισκέψεις» των οργάνων της χούντας.
Το βίντεο περιλαμβάνει οπτικό υλικό από την Ερτ, με πλάνα που παραχώρησε ο Κώστας Καζάκος και ο ήχος είναι από τα τελευταία λεπτά της παράστασης, τμήματα της οποίας κυκλοφορούν σε cd./font>

Friends and brothers
lyrics: Iakovos Kampanelis
music: Stavros Xarhakos
vocals: Nikos Xylouris

Friends and brothers, mothers, old folks and children,
come out to your windows and look
at who is walking in the dark and strolling in the side streets,
Friends and brothers, mothers, old folks and children.
They are writing signs, messages to the king
if you don’t cry out, come out and write it
so they will not hear you, the dogs- bring out your voice without speaking
signs and messages to the king

They were soldiers, captains and working-class people
they made an oath by the sign of the cross over their swords
that freedom would not be lost, they made an oath by the sign of the cross on the sword
captains, soldiers and working-class people.
And where he fears to hear the voice of the people,
in a deserted place he lives and reigns,
he guards a deserted castle and has fear as a talisman,
where he fears to hear the voice of the people.

Earth tormented with iron and with fire,
just look at whom they have brought you, poor thing
to lord over you from on high, your crimes are many,
Earth which iron has tormented and fire.
It is burning, the fuse, the swords have been drawn,
they are setting their intentions, the constituents, and they write
their wishes on papers and the wide sea of the world,
they are setting their intentions, the swords have been drawn.

The third of September, mothers, old folks and children,
come out to your windows and see
what they bring to the king, deeply written on the papers
the third of September, mothers, old folks and children

The third of September, mothers, old folks and children
come out to your windows and see
who is walking in the dark and strolling in the side streets,
the third of September, mothers, old folks and children.

(translation: Eva Johanos)

Φίλοι κι αδέλφια
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά
φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιά.
Γράφουν σημάδια, μηνύματα στο βασιλιά
σα δε φωνάξεις έβγα να το γράψεις
να μην σ’ ακούσουν τα σκυλιά βγάλε φωνή χωρίς μιλιά
σημάδια και μηνύματα στο βασιλιά.

Ήταν στρατιώτες, καπεταναίοι και λαϊκοί,
όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους
η λευτεριά να μην χαθεί, όρκο σταυρώσαν στο σπαθί
καπεταναίοι, στρατιώτες, λαϊκοί.
Κι όπου φοβάται φωνή ν’ ακούει απ’ το λαό
σ’ έρημο τόπο ζει και βασιλεύει,
κάστρο φυλάει ερημικό, έχει το φόβο φυλαχτό
όπου φωνή φοβάται ν’ ακούει απ’ το λαό.

Γη παιδεμένη με σίδερο και με φωτιά,
για κοίτα ποιον σου φέρανε καημένη
να σ’ αφεντεύει από ψηλά, τα κρίματά σου είναι πολλά,
γη που το σίδερο παιδέψαν κι η φωτιά.
Καίει το φυτίλι, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά,
κάνουν βουλή συντακτική και γράφουν
το θέλημά τους στα χαρτιά κι η κοσμοθάλασσα πλατιά,
κάνουν βουλή, ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά.

Τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
τι φέρνουνε στον βασιλιά, βαθιά γραμμένο στα χαρτιά
τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά

Τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά και σεργιανούνε στα στενά,
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες, γέροι και παιδιά.

Our Big Circus
words: Iakovos Kampanellis
music: Stavros Xarhakos
vocals: Jenny Karezi & Nikos Xylouris

Big news I bring from up there
wait a drop for me to breathe
and to think about whether I should laugh,
cry, shout, or become silent.
The kings have left and gone
and in the harbor now, down on the shore,
the allies send them off for good.
As they cooked it up and fixed it
from the start they dug the hole
and from close-up our great protectors
slowly, slowly became gravediggers
and who is paying for what is broken
and how can I start again from the beginning
and if I only knew at least why.

My fate, still, what it writes for me
they study it, three machinators.
They will tell it to us, clerks and priests
with drums, parades and celebrations.
The constitution is held by guards
and in the palace the people
wait for something new to appear.
They have been decorated, the foreign bankers,
they have been shaved, the Greek go-betweens.
Seven the interest, five the cosmetics
forty with the oil and vinegar
and he who believed and kept watch,
dumbstruck, drugged stands and sees
freedom being auctioned away.

People, don’t tighten your belts any farther,
don’t pride yourselves on hunger any more.
The battles you have waged will not have merit
if they do not pay for the blood that has been spilled.
People, don’t tighten your belts any farther,
hunger as pride belongs to the coward,
to the slave whose future is to be buried.

(translation: Eva Johanos)

Το Μεγάλο μας Τσίρκο
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Τζένη Καρέζη & Νίκος Ξυλούρης

Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω
περίμενε μια στάλα ν’ ανασάνω
και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω,
να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω.
Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε
και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό,
οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό.
Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν
από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν
κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες,
αγάλι-αγάλι εγίναν νεκροθάφτες
και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα
και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ’ την αρχή
κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί.

Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει
το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι.
Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες
με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες.
Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι
και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί
προσμένουν κάτι νέο να φανεί.
Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,
ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.
Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,
σαράντα με το λάδι και το ξύδι
κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,
βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί
τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί.

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες πούχεις κάνει δεν φελάνε
το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>