Maria Farantouri / Μαρία Φαραντούρη

.

The One More Spacious than the Heavens
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
first performance: Maria Farantouri

I resurrected you with soil and water
that you might be a swallow but also a wild animal
that I might have you as a primer* in time**
and an eternal candle in memory.

But you, seeking the source of the dream
near the One More Spacious than the Heavens**
you found wings and denied the earth
our dark, our first mother.

(translation: Eva Johanos
*αλφαβητάρι ~ an alphabet book, a spelling book or primer~ I understand this to mean a source of instruction, a resource and guide
**στον καιρό can mean both “in time” and “in the weather”
***Η Πλατυτέρα των Oυρανών refers to a specific icon of the All Holy or Panaghia (the Holy Virgin Mary) in which “she [faces] the viewer directly. . . with her hands raised . . . and with the image of the Child Jesus depicted within a round aureole upon her breast.” . . “by containing the Creator of the Universe in her womb, Mary has become Platytera ton ouranon (Πλατυτέρα των Oυρανών): “More Spacious than the Heavens.”)

Η Πλατυτέρα των Ουρανών
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Εγώ σ’ ανάστησα με χώμα και νερό
χελιδονάκι να ‘σαι μα κι αγρίμι
να σ’ έχω αλφαβητάρι στον καιρό
κι ανέσπερο καντήλι μες στη μνήμη.

Μα εσύ γυρεύοντας του ονείρου την πηγή
κοντά στων Ουρανών την Πλατυτέρα
βρήκες φτερά κι αρνήθηκες τη γη
τη σκοτεινή την πρώτη μας μητέρα.

He was the face of May
lyrics: Nikos Gatsos (from the poem Amorgos)
music: Manos Hatzidakis
vocals: Maria Farantouri

He was the face of May
the whiteness of the moon
a kiss of the sea
decorated with foam

And if you are thirsty for water
we will squeeze out a cloud
and if you are hungry
we will slaughter a nightingale

Ήταν του Μάη το πρόσωπο
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Μαρία Φαραντούρη

Ήταν του Μάη το πρόσωπο
του φεγγαριού η ασπράδα
ένα φιλί της θάλασσας
την αφροστολισμένη

Κι αν θα διψάσεις για νερό
θα στίψουμε ένα σύννεφο
κι αν θα πεινάσεις για ψωμί
θα σφάξουμε ένα αηδόνι

Persephone’s nightmare
lyrics: Nikos Gatsos
music: Manos Hatzidakis
first performance: Maria Farantouri

There, where pennyroyal and wild mint grew
and earth sprouted her first cyclamen
now peasants bargain for cement
and birds drop dead in the furnace.

Sleep, Persephone
in earth’s embrace
to this world’s balcony
Come out no more.

There, where mystics joined hands
reverently on entering the sacrificial site
now tourists throw tab ends
and gaze at the new oil refinery.

Sleep, Persephone
in earth’s embrace
to this world’s balcony
Come out no more.

There, where sea was blessed
and bleating in the fields was a prayer
now trucks carry to the shipyards
empty bodies, children of scrap metal and plating.

Sleep, Persephone
in earth’s embrace
to this world’s balcony
Come out no more

Ο εφιάλτης της Περσεφόνης
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

The woman Fallen into Oblivion
music & lyrics by Manos Hatzidakis
from his work The Era Of Melissanthi,
performed by Maria Farantouri

The wind has risen
And is ripping our sails
The rain is falling and drenching
Our most secret dreams
But you crazy plaintive frail woman
Did you imagine you’d ever become
So frail and fallen into oblivion

Our feet trampled you
Our violence stained you with blood
Our sickly children broke your bones
And they hurled you unconscious and dead on the ground
Who -I wonder- remembered you
You were so sad
You frail woman fallen into oblivion

Η λησμονημένη
Στίχοι & Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Μαρία Φαραντούρη & Παιδική χορωδία “Ροτόντα” Θεσ/νίκης & Χορωδία Τρίτου Προγράμματος

Σηκώθηκεν ο άνεμος
και σκίζει τα πανιά μας
πέφτει η βροχή και μούσκεψε
τα πιο κρυφά όνειρά μας
μα εσύ μικρή τρελή και παραπονεμένη
το `λεγες πως θα γίνουσαν
μικρή λησμονημένη;

Σε πάτησαν τα πόδια μας
σε μάτωσεν η βιά μας
σου σπάσανε τα κόκαλα
τ’ ασθενικά παιδιά μας
κι όταν ξερή κι αναίσθητη σε πέταξαν στο χώμα
ποιος τάχα σε θυμήθηκε
έτσι θλιμμένη
μικρή λησμονημένη;

Abscess
lyrics: Kostas Tripolitis
music: Mikis Theodorakis
first performance: Maria Farantouri

It becomes, your love, a bitter ampoule
and I need it
a raincoat in the rain so I may cover myself.
It becomes, your love, a truce.

And I pay for it with taxes and fines,
and with the abscess of my life.

It becomes, your love, a surgical intervention
an absolute need
a rushing demonstration, a barefoot rage.
It becomes, your love, an overthrow.

(translation: Eva Johanos)

Απόστημα
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Γίνεται η αγάπη σου αμπούλα φαρμακερή
και τη χρειάζομαι
αδιάβροχο μες στη βροχή για να σκεπάζομαι.
Γίνεται η αγάπη σου ανακωχή.

Και την πληρώνω με φόρους και με πρόστιμα
και με της ζωής μου το απόστημα.

Γίνεται η αγάπη σου επέμβαση χειρουργική
ανάγκη απόλυτη
διαδήλωση ορμητική, οργή ξυπόλητη.
Γίνεται η αγάπη σου ανατροπή.

As if I never lived
lyrics: Kostas Tripolitis
music: Mikis Theodorakis
first performance: Maria Farantouri

As if I never lived
like an embryo in a bottle
with my life under my arm
I will roam the narrow streets.

As if I never lived
Dunhill and Ronson and Cartier
I don’t find a place where I can fit
Mobil, Jaguar and Esso.

As if I never lived
as if I have been excluded in the night
worn out dreams for ransom
I will carry in the narrow streets.

As if I never lived
Dunhill and Ronson and Cartier
I don’t find a place where I can fit
Mobil, Jaguar and Esso.

(translation: Eva Johanos)

Σα να μην έζησα ποτέ
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Σα να μην έζησα ποτέ
σαν έμβρυο μέσα στη φιάλη
με τη ζωή μου στη μασχάλη
θα τριγυρνάω στα στενά.

Σα να μην έζησα ποτέ
Dunhill και Ronson και Cartier
δεν βρίσκω θέση να χωρέσω
Mobil, Jaguar και Esso.

Σα να μην έζησα ποτέ
σα ν’ αποκλείστηκα στη νύχτα
φθαρμένα όνειρα για λύτρα
θα κουβαλάω στα στενά.

Beatrice with crazy birds
poetry: Dionysis Karatzas
music: Mikis Theodorakis
piano: Dora Bakopoulou
vocals: Maria Farantouri
[cd: Beatrice on Zero Street, 1994]

The sun creaks on your hair
and the wind descends to my words
Beatrice on a very lovely morning
with crazy birds

Beatrice, Beatrice …

On a very lovely morning
with crazy birds
where nightmares prowl

Hold tomorrow my joy
how I grow bigger and ready in my songs
Beatrice every time that you write
true water of mornings

Beatrice, Beatrice …

Every time that you write
true water of mornings
and let the nights return

(translation: Eva Johanos)

Βεατρίκη με πουλιά τρελά
Ποίηση: Διονύσης Καρατζάς
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πιάνο: Ντόρα Μπακοπούλου
Τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη
[Cd: Η Βεατρίκη Στην Οδό Μηδέν ~ 1994]

Τρίζει ο ήλιος στα μαλλιά σου
και κατεβαίνει άνεμος ως τα λόγια μου
Βεατρίκη ένα πολύ ωραίο πρωινό
με πουλιά τρελά

Βεατρίκη, Βεατρίκη …

Ένα πολύ ωραίο πρωινό
με πουλιά τρελά
που γυροφέρνουν εφιάλτες

Κράτησε αύριο τη χαρά μου
πως μεγαλώνω έτοιμος στα τραγούδια μου
Βεατρίκη κάθε φορά που γράφεις
πρωινά αληθινά νερά

Βεατρίκη, Βεατρίκη …

Κάθε φορά που γράφεις
πρωινά αληθινά νερά
κι ας επιστρέφουνε οι νύχτες

Beautiful city (You will be mine)
Lyrics: Yiannis Theodorakis
Music: Mikis Theodorakis

Beautiful city, clamour, music,
streets with no end, fleeting glances…
The sun falls gold on strewn hands
mountains and house frames like oceans stretching out

You shall be mine before night falls,
before the faint lights cast their nets
you shall be mine

You shall be mine before night falls,
before the faint lights cast their nets
you shall be mine

Night has fallen, the windows are shut
the night has fallen, the streets are no more…

Όμορφη πόλη (Θα γίνεις δικιά μου)
Στίχοι: Γιάννης Θεοδωράκης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Όμορφη πόλη φωνές μουσικές
απέραντοι δρόμοι κλεμμένες ματιές
ο ήλιος χρυσίζει χέρια σπαρμένα
βουνά και γιαπιά πελάγη απλωμένα

Θα γίνεις δικιά μου πριν έρθει η νύχτα
τα χλωμά τα φώτα πριν ρίξουν δίχτυα
θα γίνεις δικιά μου

Θα γίνεις δικιά μου πριν έρθει η νύχτα
τα χλωμά τα φώτα πριν ρίξουν δίχτυα
θα γίνεις δικιά μου

Η νύχτα έφτασε τα παράθυρα κλείσαν
η νύχτα έπεσε οι δρόμοι χαθήκαν

‎The first dead/The beginning of the fight
words: Alekos Panagoulis
music: Mikis Theodorakis
first performance: Maria Farantouri

The beginning of the fight
new struggles
directors of hope
the first dead.

No more tears
the tombs have closed
fertilizer for freedom
the first dead.

Flowers of fire
burst forth from the tombs
a message they send,
the first dead.

An answer they will receive
unity and struggle
so they will find peace
the first dead.

(translation: Eva Johanos)

Οι πρώτοι νεκροί/Πάλης ξεκίνημα
Στίχοι: Αλέκος Παναγούλης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Πάλης ξεκίνημα
νέοι αγώνες
οδηγοί της ελπίδας
οι πρώτοι νεκροί.

Όχι άλλα δάκρυα
κλείσαν οι τάφοι
λευτεριάς λίπασμα
οι πρώτοι νεκροί.

Λουλούδι φωτιάς
βγαίνει στους τάφους
μήνυμα στέλνουν
οι πρώτοι νεκροί.

Απάντηση θα πάρουν
ενότητα κι αγώνα
για νά ‘βρουν ανάπαυση
οι πρώτοι νεκροί.

Magic
lyrics: Lefteris Papadopoulos
music: Mikis Theodorakis
vocals: Maria Farantouri

In Molyvo, in Mytilini
I will find a witch who can undo
the magic spell they have cast on you
and withered your heart.

And when the black magic has dissolved
beneath the shimmering of the stars
in a seashell we shall enclose ourselves
and in the depths we shall embrace.

That no human eye should see us
because magic like blood
goes away and comes back
and tyrannizes love.

(translation: Eva Johanos)

Tα μάγια
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Μαρία Φαραντούρη

Στο Μόλυβο, στη Μυτιλήνη
θα βρω μια μάγισσα που λύνει
τα μάγια που σου έχουν κάνει
και την καρδιά σου έχουν μαράνει.

Κι όταν λυθούν τα μαύρα μάγια
κάτω απ’ των άστρων την ανταύγεια
σ’ ένα κοχύλι θα κλειστούμε
και στο βυθό θ’ αγκαλιαστούμε.

Να μην μας δει ανθρώπου βλέμμα
γιατί τα μάγια σαν το αίμα
φεύγουνε και ξαναγυρνάνε
και την αγάπη τυραννάνε.

Old streets
Lyrics: Manolis Anagnostakis
Music: Mikis Theodorakis
Vocals: Maria Farantouri

Old streets, which I loved and hated endlessly,
let me walk under the shadows of the houses,
the nights of coming back, unavoidable, and the city, dead.

My insignificant presence, I discover [it] in every corner.
Let me meet you someday, lost spectre of my Desire, me too

Walking, forgotten and rebellious
holding a trembling spark in my damp palms.

And I kept on walking in the night without recognizing anyone
And no one, either, and no one, either, recognizing me, recognizing me.

Δρόμοι παλιοί
Στίχοι: Μανώλης Αναγνωστάκης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
ερμηνεία- Μαρία Φαραντούρι

Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα
κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ
νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή

Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά
κάμε να σ’ ανταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο του πόθου μου κι εγώ

Ξεχασμένος κι ατίθασος να περπατώ
κρατώντας μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες

Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς να γνωρίζω κανένα
κι ούτε κανένας κι ούτε κανένας με γνώριζε με γνώριζε

From the concert in Athens at Herod Atticus 29 & 30 September 2007, to benefit the people affected by the fires in the Prefecture of ILIA -PELOPONNESE.
Orchestra: ”MIKIS THEODORAKIS”
Co: LAKIS LAZOPOULOS
Από την Συναυλία στο Ηρώδειο 29 & 30 Σεπτεμβρίου 2007, για τους πυρόπληκτους του Νομού Ηλείας. Ορχήστρα: ”ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ” Συνδιοργανωτής: ΛΑΚΗΣ ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ.

On May day you abandoned me
Lyrics: Yiannis Ritsos
Music: Mikis Theodorakis
First version: Grigoris Bithikotsis
vocals: Maria Farantouri

On May day you abandoned me
On a May day I lose you
spring, my son you cherished it
and you were coming up to

The sun room and gazing out
and without being satiated
you milked with your two eyes
the light of humankind

And you narrated to me with a voice
sweet, warm, and’ manly
so many things, more than even the amount the
sea shore’’s pebbles can equal

And you were saying all of these
beautiful things would be ours
and now you a’re extinguished and it is burned out
our glow and fire

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες
και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή
γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού
δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου ‘λεγες πως όλ’ αυτά
τα ωραία θα ‘ν’ δικά μας
και τώρα εσβήστης κι έσβησε
το φέγγος κι η φωτιά μας

Refusal (The Hidden Shore)
Lyrics: George Seferis
Music: Mikis Theodorakis
vocals: Maria Farantouri

On the hidden shore
white as a dove
we were thirsty at midday;
but the water was brackish.

On the golden sand,
we wrote her name;
How lovely the wind blew from the sea
and the writing was wiped out.

With what heart, what spirit,
what desires and passion
we took our life; wrong!
and we changed our lives.

Άρνηση (Στο περιγιάλι το κρυφό)
Στίχοι: Γιώργος Σεφέρης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
ερμηνεία- Μαρία Φαραντούρι

Στο περιγιάλι το κρυφό
κι άσπρο σαν περιστέρι
διψάσαμε το μεσημέρι
μα το νερό γλυφό.

Πάνω στην άμμο την ξανθή
γράψαμε τ’ όνομά της
Ωραία που φύσηξε ο μπάτης
και σβήστηκε η γραφή .

Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.

Song of songs
Lyrics: Iakovos Kampanellis
Music: Mikis Theodorakis

How beautiful she is, my love
in her everyday dress
and the little comb in her hair
Nobody ever knew that she is so beautiful

Girls of Auschwitz
Dachau’s girls
have you seen by chance my love?

We saw her leaving on a long voyage
she was no longer wearing her dress
nor a little comb in her hair

How beautiful she is, my love
the one pampered by her mother
and her brother’s kisses
Nobody ever knew that she is so beautiful

Girls of Auschwitz
Dachau’s girls
have you seen by chance my love?

We saw her in the frigid town square
with a number stamped on her white hand
with a yellow star pinned by her heart

How beautiful she is, my love
the one pampered by her mother
and her brother’s kisses
Nobody ever knew that she is so beautiful

Άσμα ασμάτων
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πιά το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

State of Siege
poetry: Marina, Rena Hatzidaki
music: Mikis Theodorakis
vocals: Maria Farantouri
From a poem written while imprisoned
in 1968 for her political beliefs
[Part One]
Κατάσταση Πολιορκίας
Στίχοι: Μαρίνα, Ρένα Χατζηδάκη
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Μαρία Φαραντούρη

Ι
Καθώς το παιδί, που σημαδεύεται απ’ την πρώτη γνώση της μοναξιάς,
ο καιρός κι η απαντοχή θα κάνουνε συντρίμμια την καρδιά μου
και θα `χω χάσει για πάντα τους δρόμους, τους δρόμους μου,
σα θα μ’ αφήσουνε να βγω από δω.
Θα γυρίζω γυρεύοντάς σε παντού,
στα ισοπεδωμένα τοπία,
στα κομματάκια εκείνου του καθρέφτη,
στις σπαταλημένες ματιές,
να βρω ξανά το πρόσωπό σου, την καρδιά μου γυρεύοντας

και θα μιλώ και θα μιλώ τη γλώσσα,
που ήταν κάποτε δική μας,
που ήταν κάποτε το μόνο δικό μας που μας είχε απομείνει
μέσα στους ίσκιους των νεκρών χρωμάτων
των νεκρών εικόνων
όταν οι νύχτες μας ήταν απλά επεισόδια
της μεγάλης νύχτας που άρχισε πριν πόσον καιρό;

Πώς να μετρήσω τον καιρό εδώ μέσα,
τις σεληνιακές σου διαλείψεις,
τ’ αστρικά σου πηδήματα.
Πώς να μετρήσω την πορεία μου τεθλασμένη,
την απρόβλεπτη τροχιά της απουσίας σου,
μέσα σε τούτο το αμείλικτο διαστημόπλοιο,
μες στην καρδιά της πόλης που ήταν κάποτε δική μου
και τώρα την διαγουμίζουνε τα τανκς;

Εφτάπυλο το χάος,
στεγανό πολιορκημένο μέσα κι έξω από το φόβο με τα χίλια πρόσωπα.
Οι φωνέςτων ανιάτων κοπάζουν κάθε αράδυ στις πεντέμισι.
Οι σειρήνες λεηλατούν κάθε βράδυ τη σιωπή.
Οι κοιμισμένοι κάθε βράδυ ανεξιχνίαστοι νεκροί.
Και πάλι, πάντα πού είναι τα χέρια σου;
Η φωνή σου πού;
Θ’ αντέξουν και απόψε τα τοιχώματα; Ή θα χιμήξει το σκοτάδι;
Πώς να μετρήσω;

Καθώς η πρώτη γνώση της μοναξιάς
που σημαδεύει έφηβο κιόλας το παιδί
η απουσία σου καρφώθηκε μαχαίρι κατακόρυφο στο χωροχρόνο μου
άνοιξε από παντού ξετρελαμένα στόματα
η ασχήμια, που ενεδρεύει να με κατααροχθίσει,
ο πληγωμένος χρόνος σπαρταράει,
μ’ αφύσικα τινάγματα
η μελλοθάνατη ειμ’ εγώ
Και γύρω μου παντού,
καταμεσίς
κατάστηθα,
στο χάος, στην καρδιά μου,
αιμόσυρτες οι τροχιές
από την αθωότητα στο φόνο,
κι απ’ το φόνο στην τύψη,
στο μοιρολόι κι από κει στον άλλο φόνο.

Να σου τραγουδήσω;
[Πως να τραγουδήσω;]

Μα κι η φωνή μου, π’ αγαπούσες, μαχαιρωμένη.
Φύκια των ουρανών μες την αγρύπνια
τα μαλλιά μου, π’ αγαπούσες,
τα χέρια μου πλοκάμια απελπισμένα
κι όπου κι αν ψάξω δε σε βρίσκω πια.
Τετράγωνα κομμάτια σκοταδιού πίσω απ’ τα σίδερα.
Η ρωμιοσύνη προδομένη, προδοσιά μαχαίρι στην καρδιά.
Το πληγωμένο φως μετά τις δέκα,
οι θόρυβοι ανεξήγητοι, οι ανάσες.
Η δίχως νόημα θυσία,
η πολιορκία,
η απουσία
το τσιγάρο του φρουρού.

Και θα μιλώ τούτη τη γλώσσα

When a spring
Lyrics: Manolis Anagnostakis
Music: Mikis Theodorakis

When a spring smiles
you will wear new clothes
and you’ll come to shake my hands
my old friend

And perhaps no-one will be expecting you back
but I feel the beatings of your heart
and a flower grown on your aged, bitter memory

Some train, at night, whistling,
or a ship, from far away and unexpected
will bring you together with our youth
and our dreams

And perhaps you really forgot nothing
but the return is always worth more
than any of my loves or yours
my old friend

Όταν μιαν άνοιξη
Στίχοι: Μανώλης Αναγνωστάκης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Όταν μιαν άνοιξη χαμογελάσει
θα ντυθείς μια καινούργια φορεσιά
και θα ‘ρθεις να σφίξεις τα χέρια μου
παλιέ μου φίλε

Κι ίσως κανείς δε σε προσμένει να γυρίσεις
μα εγώ νιώθω τους χτύπους της καρδιάς σου
κι ένα άνθος φυτρωμένο στην ώριμη, πικραμένη σου μνήμη

Κάποιο τρένο, τη νύχτα, σφυρίζοντας,
ή ένα πλοίο, μακρινό κι απροσδόκητο
θα σε φέρει μαζί με τη νιότη μας
και τα όνειρά μας

Κι ίσως τίποτα, αλήθεια, δεν ξέχασες
μα ο γυρισμός πάντα αξίζει περισσότερο
από κάθε μου αγάπη κι αγάπη σου
παλιέ μου φίλε

Red Rain
traditional
Maria Farantouri, Fuat Saka

I turned off the lights; my life is behind me.
I closed the door, hold the key;
the darkness asks who will be counted,
who will be hurt.

Find me the reason that for one drop of earth
so many years of violence, red rain
despair became rage
and final sacrifice, hide the child.

Don’t ask who is to blame it is late now,
the river flows into the fire.
Its fate burns us and rules us
and makes war on us.

Our old wound will not be healed
make me a vow; we are lost
only some miracle will have pity on us.

Find me the reason that for one drop of earth
so many years of violence, red rain
despair became rage
and final sacrifice, save the child.

(translation: Eva Johanos)

NESINI SÖYLEYİM
Fuat Saka Μαρία Φαραντούρη

Nesini söyleyim canım efendim
Gayri düzen tutmaz telimiz bizim
Arzuhal eylesem deftere sığmaz
Omuzdan kesilmiş kolumuz bizim

Sefil ireçberin yüzü soğuktur
Yıl perhizi tutmuş içi koğuktur
İneği davarı iki tavuktur
Bundan gayrı yoktur malımız bizim

Reçberin sanatı bir arpa tahıl
Havasın bulmazsa bitmiyor pahıl
Tecelli olmazsa neylesin akıl
Dördü bir okkalık dolumuz bizim

Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara halini kimse sormuyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim

Evlat da babanın sözün tutmuyor
Açım diye çift sürmeye gitmiyor
Uşaklar çoğaldı ekmek yetmiyor
Başımıza bela dölümüz bizim

Zenginin sözüne beli diyorlar
Fukara söylese deli diyorlar
Zemane şeyhine veli diyorlar
Gittikçe çoğalır delimiz bizim

Sekiz ay kışımız dört ay yazımız
Çalığından telef oldu bazımız
Kasım demeden buz tutuyor özümüz
Mayısta çözülür gönlümüz bizim

Tahsildar da çıkmış köyleri gezer
Elinde kamçısı fakiri ezer
Yorganı döşeği mezatta satar
Hasırdan serilir çulumuz bizim

Zenginin yediği baklava börek
Kahvaltıya ister keteli çörek
Fukaraya sordum size ne gerek
Düğülcek çorbası balımız bizim

Serdari halimiz böyle n’olacak
Kısa çöp uzundan hakkın alacak
Mamurlar yakılıp viran olacak
Akıbet dağılır ilimiz bizim

ΚΟΚΚΙΝΗ ΒΡΟΧΗ
Μαρία Φαραντούρη, Fuat Saka
παραδοσιακό

Έσβησα τα φώτα πίσω μου η ζωή.
Έκλεισα την πόρτα κράτα το κλειδί,
το σκοτάδι ρώτα ποιος θα μετρηθεί,
ποιος θα πληγωθεί.

Βρες μου την αιτία για μια στάλα γη
τόσα χρόνια βία, κόκκινη βροχή
η απελπισία έγινε οργή
και στερνή θυσία, κρύψε το παιδί.

Μη ρωτάς ποιος φταίει είναι πια αργά,
το ποτάμι ρέει μέσα στην φωτιά.
Η μοίρα του μας καίει και μας κυβερνά
και μας πολεμά.

Το παλιό μας τραύμα δεν θα γιατρευτεί
κάνε μου ένα τάμα έχουμε χαθεί,
μόνο κάποιο θαύμα θα μας λυπηθεί.

Βρες μου την αιτία για μια στάλα γη
τόσα χρόνια βία, κόκκινη βροχή
η απελπισία έγινε οργή
και στερνή θυσία, σώσε το παιδί.

see also / να δείτε επίσης

Maria Farantouri, duets [duets & more] / Μαρία Φαραντούρη, ντουέττες

Like the immigrant (with Zulfi Livaneli)
To Samos (with Mikis Theodorakis)
Wounded moon (with Alkinoos Ioannidis)

Ross Daly [traditional/folk music] / Ross Daly

The secret

Eleni Karaindrou [composer] / Ελένη Καραΐνδρου

Rosa

Mikis Theodorakis [composer] / Μίκης Θεοδωράκης

Marina

Iakovos Kampanellis [theater] / Ιάκωβος Καμπανέλλης

Song of songs

visit / επισκεφθείτε
Maria Farantouri’s website

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>